Kiedy napotykamy w swoim życiu problem, którego rozwiązania nikt nam dotąd nie podpowiedział, musimy się z nim zmierzyć wykorzystując własne zasoby i potencjał. Jak już wspominałem nowe rozwiązania nie biorą się znikąd, ale są wynikiem naszej wiedzy i doświadczeń. Jednak zdarza się, że to, co jest nam niezbędne do rozwiązania problemu, może paradoksalnie okazać się przeszkodą w osiągnięciu celu. Dzieje się tak, kiedy w naszym umyśle pojawiają się typowe przeszkody stające nam na drodze do rozwiązania problemu.
Pierwszą grupą takich przeszkód są… nasze wcześniejsze doświadczenia. Tak – to co zwykle jest warunkiem skutecznego pokonania przeciwności, może być jednocześnie pułapką. I teraz nastała pora, aby wrócić do zagadki zadanej w pierwszym wpisie poświęconym myśleniu kreatywnemu – tej o człowieku odwiedzającym ciotkę. Ilu z nas pomyślało, że związek sposobu dotarcia na 10. piętro z pogodą polega na tym, że bohater naszej historyjki przy ładnej pogodzie czuje się pełen wigoru i dlatego jest skłonny pokonać część drogi pieszo? Jeśli tak było, jest to zupełnie naturalne, bo większość z nas doświadcza wpływu pogody na nasz nastrój, a tylko nieliczni mają do czynienia z osobami niepełnosprawnymi czy w różny sposób zdeformowanymi. O co chodzi? O to, że bohater zagadki jest… karłem i podczas deszczu naciska ostatni guzik posiadanym parasolem, a przy ładnej pogodzie, bez parasola jest w stanie dosięgnąć jedynie do guzika zapewniającego wjazd na 7. piętro.
Sposobem na przełamywanie barier tego typu może być zabawa w rozwiązywanie zagadek lateralnych, o których już wcześniej wspominałem. Więcej o zagadkach lateralnych oraz ich przykłady możemy poznać tutaj: http://www.eioba.pl/a/2s4y/21-najciekawszych-zagadek-lateralnych . Są też w sprzedaży specjalne gry karciane, które polegają na losowaniu karty z zagadką i wspólnym ich rozwiązywaniu np. w grupie znajomych lub domowników. To oprócz ćwiczenia myślenia kreatywnego naprawdę doskonały sposób na wspólne spędzanie czasu i budowanie relacji.
Drugą grupą przeszkód w dochodzeniu do rozwiązania problemu jest błędne nastawienie. Jeśli z góry nastawimy się na określony kierunek poszukiwań. Ma to też pewien związek z naszymi wcześniejszymi doświadczeniami, ponieważ w pułapkę błędnego nastawienia wpadamy zazwyczaj wówczas, kiedy jakaś metoda dochodzenia do rozwiązania zawsze sprawdzała się w przeszłości. Jest to rodzaj rutyny, w jaką popadamy, bo wcześniej pewne sposoby zapewniały nam sukces. Jak się przekonać, czy jesteśmy podatni na stanie się ofiarami błędnego nastawienia? Możemy np. spróbować rozwiązać zadanie polegające na odwróceniu piramidy monet, tak aby po przesunięciu jedynie trzech monet, piramida „stanęła” na swoim czubku.
Innym zadaniem tego typu jest przeprowadzenie bez odrywania ołówka linii łamanej złożonej jedynie z czterech odcinków, tak aby linie przechodziły przez wszystkie dziewięć kropek ułożonych w kwadrat.
Jednym ze sposobów przełamywania błędnych nastawień jest odroczenie rozwiązanie problemu. Wykorzystujemy wówczas zjawisko tzw. olśnienie, kiedy przestajemy się świadomie koncentrować na problemie, a rozwiązanie znajdujemy dzięki „myśleniu utajonemu”. W przełamaniu rutyny pomaga także urozmaicenie zadań, jakich się podejmujemy, co pozwala uniknąć popadania w schematyzm działania.
Inną jeszcze przeszkodą w osiągnięciu celu jest fiksacja funkcjonalna. Jeśli zbytnio skupiamy się na przeznaczeniu danego przedmiotu, trudno będzie nam w razie potrzeby znaleźć inne zastosowanie dla niego. Klasyczny eksperyment polegał na umieszczeniu pewnego przedmiotu (np. piłeczki pingpongowej) na określonej wysokości, kiedy mieliśmy do dyspozycji – oprócz owego przedmiotu – pudełko zapałek, kilka pinezek i tablicę korkową. Wysokość, na jakiej miał być umieszczony przedmiot była oczywiście większa niż wysokość pudełka zapałek.
W przełamywaniu fiksacji funkcjonalnej pomocne mogą być zabawy typu:
Bezludna wyspa. Wyobraź sobie, że jesteś rozbitkiem na bezludnej wyspie. Twój okręt zatonął. Pewnego dnia znajdujesz na plaży skrzynię, a niej pełno żarówek, wkładów do długopisów i guzików do bielizny. Jak możesz je wykorzystać w na bezludnej wyspie?
Uniwersalne wieszaki. Przez dwie minuty notuj wszystkie możliwe zastosowania wieszaka. Przez kolejne dwie minuty wypisuj, czego nie da się zrobić z wieszakiem. Teraz wybierz kilka wpisów z drugiej listy i zastanów się, jak sprawić, aby dane zastosowanie było jednak możliwe.
Leonardo da Vinci. Przygotuj czystką kartkę i ołówek. Zamknij oczy, wyobraź sobie, że jesteś artystą i zacznij rysować. Niech ołówek swobodnie przesuwa się po kartce, jakbyś coś szkicował. Kiedy skończysz swoje dzieło, otwórz oczy. Co może przedstawiać rysunek? Co ci przypomina?
3 x 3 minuty. Przygotuj stoper, trzy kartki papieru i długopis. Ustaw stoper na trzy minuty i w tym czasie wypisz wszystkie możliwe sposoby wykorzystania puszki zupy. Wykorzystaj pełne trzy minuty! Przez kolejne trzy minuty notuj wszystkie jadalne rzeczy koloru białego. Na koniec, znów przez trzy minuty, opisuj, co by było, gdyby ludzie mieli trzy ręce zamiast dwóch.
A gdyby? Wybierz artykuł z gazety codziennej dotyczący ważnej sprawy. Następnie zmień w nim istotną informację, wykorzystując scenariusz „a gdyby”, np. „A gdyby dzieci mogły głosować w wyborach prezydenckich?”. Wyobraź sobie społeczne, polityczne i ekonomiczne konsekwencje takiej zmiany. Jak wyglądałby wtedy świat?
Wszystkie opisane tu zadania mogą posłużyć do zorganizowania rodzinnego wieczoru zabaw. Jeszcze raz proponuję – wykorzystujmy czas kwarantanny do budowania relacji, a w tym przypadku ćwiczmy jednocześnie nasze myślenie. I pamiętajmy – nierozwiązywalne problemy zazwyczaj rozwiązują ludzie, którzy nie wiedzą, że nie da się ich rozwiązać.
Zabawy na przełamywanie fiksacji funkcjonalnej opracowała Agnieszka Chrzanowska na podst.: E. Nęcka, Trening twórczości.
Zdjęcie ze strony https://pieknoumyslu.com/tworcze-myslenie-obudzic/
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz