Wczoraj powstał pierwszy tekst poświęcony kreatywności. Mam zamiar w tym tygodniu kontynuować temat - nie wiem tylko, czy starczy mi zapału...

Pewien człowiek odwiedzał co tydzień swoją ciotkę, która mieszkała w wieżowcu na 10. piętrze. Kiedy była ładna pogoda wjeżdżał windą na 7. piętro, a resztę drogi pokonywał po schodach. Kiedy padał deszcz – wjeżdżał windą od razu na 10. piętro. Dlaczego?

Pozostając w pewnej izolacji – jak właśnie teraz – jesteśmy w dużej mierze zdani na samych siebie. W związku z tym organizacja pracy, nauki, codziennych obowiązków oraz – co nie mniej ważne – spędzania czasu wolnego wymaga od nas dużej pomysłowości czyli kreatywności. Uczniowie, którzy w szkole byli „prowadzeni za rękę” przez nauczycieli, muszą teraz sami organizować sobie czas nauki. Rodzice muszą tak kierować zajęciami w domu aby pogodzić naukę dzieci, swoją pracę i codzienne obowiązki domowe, a wszystko przy nietypowych utrudnieniach związanych z trwającą pandemią.
Czym jest kreatywność? Kreatywność, czyli mówiąc inaczej postawa twórcza to najogólniej – zdolność do tworzenia czegoś nowego. Mogą to być nowe idee, koncepcje, dzieła artystyczne, literackie, ale też nowe przepisy kulinarne, nowe sposoby rozwiązywania codziennych problemów (bo z powodu kwarantanny nie mamy dostępu do np. siłowni), pomysły na nowe zabawy, gry…
Według jednej z możliwych definicji kreatywność (twórczość) to proces, dzięki któremu powstają twórcze produkty – wytwory materiale, idee. Cechami twórczych produktów są ich nowość oraz użyteczność społeczna. Natomiast cechami procesu twórczego są otwartość na informacje, wielostronność odbioru informacji (wielokrotne zmiany punktu widzenia), restrukturyzowanie (czyli łatwość w zmienianiu naszego podejścia, elastyczność myślenia) problemów, podejmowanie ryzyka poznawczego.
Jakie są warunki konieczne sprzyjające postawie kreatywnej? Parafrazując Napoleona możemy powiedzieć, że kreatywność potrzebuje trzech rzeczy: motywacji, motywacji oraz… motywacji. Nie na darmo mówi się, że matką wynalazków jest potrzeba. Przydają się także:
- entuzjazm
- optymizm i nadzieja
- koncentracja na aktualnym zadaniu,
- chęć sprawdzenia się,
- uwaga skupiona ale nie wytężona, brak pobudzenia emocjonalnego (zmniejszone pobudzenie neuronalne)
- wykorzystanie motywacji wewnętrznej (autonomicznej),
- brak nudy i niepokoju
- zabawa
- poczucie humoru
Twórczość możemy także traktować jako właściwość osoby, pewna cecha charakteru czy osobowości. Ma ona także związek ze zdolnością do rozwiązywania problemów.
O tym czy posiadamy – oraz w jakim stopniu – te cechy decydują zarówno czynniki biologiczne (kondycja naszego organizmu – w tym układu nerwowego), czynniki środowiskowe – bodźce, jakie przekazuje nam nasze otoczenie oraz nasza własna aktywność.
W następnych tekstach postaram się podpowiedzieć, jak można próbować poprawiać swoje możliwości w tych sferach. A na razie winny jestem wyjaśnienie tego, co zamieściłem na początku dzisiejszego wpisu. Jest to tzw. zagadka lateralna. Ma ono jedno, konkretne rozwiązanie, do którego zgadujący mają dochodzić przez zadawanie pytań, ale tylko takich, na które można odpowiedzieć jedynie „tak”, „nie” lub „to nie istotne”. Zabawa w takie zagadki to jedna z propozycji na ćwiczenie naszej kreatywności, przełamywania jednotorowości i sztywności myślenia oraz zachęcanie do patrzenia na problemy z różnych perspektyw. Podejmie ktoś wyzwanie jej rozwiązania? Inne przykłady takich zabaw podam w następnych wpisach.